پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری به مناسبت فرارسیدن ایام محرم، گزیده‌ای از بیانات معظم‌له را در مورد چگونگی وقوع واقعه کربلا و شکل‌گیری حادثه عاشورا را منتشر کرده است که در زیر می‌خوانید:ویژگی‌ها و عظمت عاشورا و عبرت‌های آن
اگر عاشورا نبود …
عنوان: بیانات رهبر انقلاب در دیدار جمعى از بسیجیان و فعالان طرح شجره طیبه «صالحین»
هیچ وقت نباید امت اسلامى و جامعه اسلامى ماجراى عاشورا را به عنوان یک درس، به عنوان یک عبرت، به عنوان یک پرچم هدایت از نظر دور بدارد. قطعاً اسلام، زنده به عاشورا و به حسین‌بن‌على (علیه‌السّلام) است. همان‌طور که فرمود: «و انا من حسین»؛(۱) بنا بر این معنا، یعنى دین من، ادامه راه من، به وسیله حسین (علیه‌السّلام) است. اگر حادثه عاشورا نبود، اگر این فداکارى عظیم در تاریخ اسلام پیش نمى‌آمد، این تجربه، این درس عملى، به امت اسلامى داده نمی‌شد و یقیناً اسلام دچار انحرافى می‌شد از قبیل آنچه که ادیان قبل از اسلام دچار آن شدند و چیزى از حقیقت اسلام، از نورانیت اسلام باقى نمی‌ماند. عظمت عاشورا به این است.
زندگی سراسر درس
عنوان: بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم
زندگى حسین‌بن‌على علیه‌السّلام در طول تاریخِ زندگى پنجاه و چند ساله آن بزرگوار، همه درس است: دوران کودکى او درس است، دوران جوانى او درس است، در دوران امامت امام حسن علیه‌السّلام رفتار او درس است، بعد از شهادت امام حسن علیه‌السّلام رفتار او همه درس است. این‌جور نبود که کار امام حسین فقط در آن روز آخر باشد، لکن حادثه کربلا این‌قدر عظمت دارد، این‌قدر درخشنده است که مثل خورشیدى همه نورهاى دیگر را تحت‌الشّعاع قرار می‌دهد؛ والّا خطابه امام حسین علیه‌السّلام خطاب به علما و بزرگان و صحابه و تابعین در منى – که در کتب حدیث ذکر شده است – یک سند تاریخى است؛ نامه آن بزرگوار خطاب به علما و بزرگان و پایه‌ها و ارکان دینى در زمان خودش – «ثُمَّ انتُم ایتُها العِصابَه، عِصابَهٌ بِالعِلمِ مَشهورَه»(۱) که در کتب معتبر حدیث نقل شده است – یک سند تاریخى مهم است؛ رفتارهاى آن بزرگوار؛ برخوردش با معاویه، نامه‌اش به معاویه؛ حضورش در کنار پدر در دوران کوتاه خلافت امیرالمؤمنین علیه‌الصّلاهوالسّلام؛ همه اینها قدم‌به‌قدم درس است؛ منتها حادثه عاشورا چیز دیگرى است.
اهمیت روز عاشورا
عنوان: بیانات در دیدار مردم قم در سالگرد قیام ۱۹ دی
روز عاشورا – دهم محرم – فی نفسه با روزهای دیگر فرقی ندارد؛ این حسین‌بن‌علی (علیه السّلام) است که به این روز جان می‌دهد، معنا می‌دهد، او را تا عرش بالا می‌برد؛ این مجاهدت‌های یاران حسین‌بن‌علی (علیه السّلام) است که به این روز، این خطورت و اهمیت را می‌بخشد.
هزینه سنگین امام حسین علیه‌السلام برای روشنگری
عنوان: بیانات در دیدار با جمعی از طلاب و روحانیون
امام حسین (علیه الصّلاه و السّلام) هم برای بیان حقیقت، روشنگری در طول تاریخ، عزیزترین عزیزان خود را برمیدارد می‌آورد وسط میدان. امام حسین (علیه‌السّلام) که می‌دانست حادثه چه جور تمام خواهد شد؛ زینب را آورد، همسران خود را آورد، فرزندان خود را آورد، برادران عزیز خود را آورد. در آن خطبه «من رأی سلطانا جائرا مستحلّا لحرم اللَّه ناکثا لعهداللَّه … و لم‌یغیر علیه بفعل و لا قول کان حقّا علی اللَّه ان یدخله مدخله»؛(۲) یعنی وقتی او دارد فضا را به این شکل آلوده میکند، خراب میکند، باید یا با فعل یا با قول آمد روشنگری کرد. و امام حسین (علیه‌السّلام) این کار را انجام می‌دهد، آن هم با این هزینه سنگین؛ عیالات خود، همسران خود، عزیزان خود، فرزندان امیرالمؤمنین، زینب کبری، اینها را برمیدارد می‌آید وسط میدان.
امام آن نکته عظیمِ عجیبِ تاریخى را بیان کردند: «ماهى که خون بر شمشیر پیروز است»
عنوان: بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار اعضای ستاد بزرگداشت ۹ دی
یکى از خصوصیات دیگرى که در حادثه‌ى ۹ دى هست، که باز آن را کاملاً به حوادث انقلاب نزدیک میکند، مسئله عاشوراست. یعنى در حوادث اول انقلاب هم محرّم پیش آمد و امام آن نکته عظیمِ عجیبِ تاریخى را بیان کردند: «ماهى که خون بر شمشیر پیروز است». این حرف کوچکى نیست: پیروزى خون بر شمشیر. ماها عادت کرده‌ایم، این حرف‌ها را هى تکرار می‌کنیم؛ کأنه عمقش گاهى از یادمان می‌رود. خون بر شمشیر پیروز می‌شود، مظلوم بر ظالم فائق مى‌آید، کشته بر کشنده فائق مى‌آید؛ این همان چیزى است که در عاشورا پیش آمد. امام این را در محرّم سال ۵۷ مطرح کردند، در قضیه ۹ دى هم باز پاى امام حسین در میان بود، پاى عاشورا در میان بود. اگر آن حرکات سخیف و در واقع گریه‌آور از سوى این گروه‌هاى ایضاً سخیف، در عاشورا پیش نمى‌آمد، این حرکت عظیم و این تحرک عمومى مردم معلوم نبود به این شکل به وجود بیاید. اینجا هم پاى عاشورا در میان بود.
بذر معرفت
عنوان: بیانات رهبر انقلاب در دیدار اقشار نمونه بسیج سراسر کشور
عاشورا اوج فداکارى و ایثار است. همه تاریخ، همه عالم، مسئله عاشورا و حسین‌بن‌على (علیه‌السّلام) و اصحاب وفادار او را با این خصوصیت شناخته‌اند؛ فداکارى، ایثار در راه خدا و در راه تحقق اهداف الهى؛ لیکن مسئله عاشورا فقط این نیست. بله، برجسته‌ترین و نمایانترین خصوصیت عاشورا، همین فداکارى و شهادت است؛ ولى در ماجراى عاشورا حقایق دیگرى هم وجود دارد. از آغاز حرکت از مدینه، بذر معرفت پاشیده شد – این یکى از خصوصیات حادثه عاشوراست – بذر بصیرت پاشیده شد. اگر مردمى، امتى از بصیرت برخوردار نباشند، حقایق گوناگون، کار آنها را اصلاح نخواهد کرد؛ گره از مشکلات آنها گشوده نخواهد شد. بنابراین اخلاص، موقع‌شناسى، پاشیدن بذر یک حرکت فزاینده تاریخى، از خصوصیات مهم عاشوراست. ماجرا فقط در ظهر عاشورا تمام نشد؛ در واقع از ظهر عاشورا یک جریانى در تاریخ شروع شد، که همچنان رو به افزایش و گسترش است. بعد از این هم همین خواهد بود. امام حسین (علیه‌السّلام) براى اعلاى کلمه حق و براى نجات خلق، همه داشته‌هاى خود را به میدان آورد. این برخى از خصوصیاتى است که انسان به طور کلى در ماجراى عاشورا می‌تواند ببیند و نشان بدهد.
عاشورا به سرعت برق، عظمت و اهمیت خودش را نشان داد
